Hoogexpressief schilderen

There are no rules to creativity

De meesten stappen 's morgens een beetje zenuwachtig mijn studio binnen. Stuk voor stuk en elke keer met duidelijk, zichtbare zin gaan de deelnemers zich vol overgave storten in hun eigen creatieve proces.
Een hele zaterdag zinken en soms verdrinken in kleur, beweging en vooral alles er lekker laten zijn.

Wanneer ze de grote schilderdoeken aan de muur zien hangen, zie je bij sommigen de ogen omhoog gaan, alsof ze een creatief schietgebed doen.
"Groter dan ik dacht, dadelijk verpruts ik het. Ik ben bang dat mijn man het niet mooi gaat vinden." Dat soort uitspraken hoor ik wel eens.
Voor velen is er een soort moed voor nodig, niet alleen voor degenen die het voor het eerst gaan doen. Maar vooral ook de deelnemers met enige ervaring. Menigeen deelt met mij dat ze jarenlang creatief op non actief staan, omdat er op de één of andere manier bepaalde gedachtepatronen binnen zijn gekomen die voor de nodige creatieve blokkades hebben gezorgd.

Vaak komen die blokkades voort uit je niet goed genoeg voelen, of het gevoel te hebben nooit zo goed te kunnen worden als de ingebeelde verwachting. Soms is er verteld dat je niet creatief genoeg bent. Creativiteit is iets heel krachtigs en tegelijkertijd iets heel kwetsbaars waarin we sneller de leugens over onszelf accepteren in plaats van de vrijmakende waarheid . Namelijk dat jij creatief bent en tegelijkertijd goed genoeg. Maar het blijft kennelijk iets menselijks om jezelf te vergelijken met een ander. Vaak op een manier die buiten proportie is en unfair naar jezelf en jouw creatieve proces.

Wanneer je voor het eerst van je leven gaat schilderen, kleuren gaat mengen, dan kan je niet verwachten dat je dezelfde kleur gevoeligheid hebt ontwikkeld als iemand die dit al jaren doet. Creativiteit is spelen, oefenen, proberen, ontdekken en vooral plezier maken. En hoe meer jij jezelf openstelt en vooral gaat beseffen dat er niets van je wordt verwacht op het gebied van prestatie leveren, hoe interessanter en echter jouw werk wordt.
Maar gek genoeg schijnt dit het meest uitdagende aspect te zijn. Want hoe doe je dat dan?

​
​Let it go

Gewoon maling hebben, aan alles en iedereen en vooral tegen je eigen kritische gedachten. Want die zijn je ergste vijand. Schijt hebben op z'n duidelijkst uitgedrukt is iets wat je besluit te doen en te durven. Zo simpel is het.
Terwijl ik dit schrijf, besef ik natuurlijk in mijn achterhoofd dat er hordes mensen zijn die zo een ervaring nog nooit beleefd hebben in hun leven. Wellicht misschien wanneer ze aangeschoten, dronken of stoned waren. 

Misschien wel tijd om vanuit nuchterheid een dimensie van vrijheid in te stappen. Want soms moet je niks minder dan durven maling te hebben: En gewoon gaan doen wat je graag zou willen, juist wanneer het zeer spannend, oncomfortabel maar toch uitdagend voelt. Voor sommigen helpt deze workshop, waarin  cursisten uitgedaagd worden om uit hun vertrouwde schulp te bewegen en momenten beleven om even "los" te gaan in niemandsland en simpelweg te ervaren wat dat met je doet.

Het enige wat ik dan doe is toestemming geven. Ja, zo noem ik het, toestemming om zichzelf te vertrouwen en te bewegen in die flow. "Jaaaa", zeg ik dan, "gewoon doen! Kijk maar wat er gebeurt!"
 

One golden rule

​Ondertussen vertel ik dan op ontspannen wijze dat ze niks verprutsen of (mensen)regels zijn die vertellen hoe ze het allemaal moeten doen. Opgelegde en vaak onbewuste regels, waar jouw expressie en kunstwerk aan zou moeten voldoen. Volgens jezelf, een ander, je ouders, een leraar van vroeger. Nope, niet vandaag en hopelijk nooit meer na vandaag. There are no rules to creativity. 

​Alhoewel, ik hanteer wel één gouden regel in mijn studio, die staat torenhoog en bewaak ik met mijn hele wezen. Elke workshop wordt deze op gekscherende, lachende, doch met serieuze ondertoon gedeeld:
"Gij zult uw eigen werk niet afkraken of bekritiseren, noch die van uw buurvrouw, gedurende het gehele creatieve proces wat vandaag plaatsvindt in deze ruimte."
Soms kijken ze me dan even aan van: Wat??
En tijdens het creatieve proces, wat met hoogte en dieptepunten vergezeld lijkt te gaan en het afkraken van het eigen werk bij tijden op het puntje van de tong komt te liggen, blijkt deze regel een houvast en tevens een gouden regel. 

En het verbaast mij dan ook niet dat iedereen moe, vervuld en gelukkig met zichzelf en kunstwerk naar huis gaat.

​Annemarie Marcinek